Oracle gooit het abonnementenmodel voor onderhoud en security- updates van zijn Java-distributie volledig overhoop. Nieuwe klanten krijgen geen factuur meer voor hun gebruik maar betalen op basis van het aantal medewerkers. Het maakt daarbij niet uit of de software direct, indirect of helemaal niet door werknemers wordt gebruikt. Zelfs parttimers en tijdelijke werkkrachten worden meegeteld. Het blijkt een omstreden besluit.

De komst van Java SE Universal Subscription leidt tot veel beroering. Volgens Daniel Hesselink, Oracle-expert bij de IT Asset Alliance, kan de verandering heel nadelig uitpakken voor bedrijven die weinig installaties met Java kennen maar veel werknemers hebben. Een grote pakjesvervoerder bijvoorbeeld loopt kans jaarlijks vele miljoenen extra te moeten betalen.

Volgens Hesselink, tevens oprichter van License Consulting, schuilt een ongeluk in een klein hoekje. ‘Rare situaties kunnen ontstaan als bijvoorbeeld een thuiswerker abusievelijk een stukje Java-software download waarvoor een abonnement nodig is. Wanneer Oracle dat merkt, kan het hele personeel vanwege die ene applicatie worden aangeslagen. In het oude model dat uitging van het aantal servers of pc’s zou zo’n vergissing veel minder effect hebben.’

Een probleem ook is dat Oracle bij it-uitbesteding aan een grote dienstverlener gepeperde rekeningen kan sturen. Volgens Hesselink is het model niet duidelijk welke externe medewerkers je moet mee tellen.

‘Het abonnementenmodel definieert als werknemer ook alle medewerkers van agenten, contractors, uitbesteders en consultants die je interne business ondersteunen. Bij uitbesteding aan een grote dienstverlener als TCS waar 600.000 mensen werken, loop je dus kans voor al die mensen te betalen. Ook kunnen problemen ontstaan als je bijvoorbeeld de logistiek uitbesteedt aan een club die met Java werkt. Het nieuwe model biedt contractueel geen rechtszekerheid,’ concludeert Hesselink. ‘Je hebt zo een Paard van Troje binnengehaald.’

De vraag is welke uitleg Oracle aan deze contractbepalingen gaat geven. Hesselink vindt dat daar snel helderheid over moet komen.

Veel meer betalen

Oracle stelt dat het nieuwe model alleen voor nieuwe klanten gaat gelden. Bestaande klanten die onder de oude abonnementsstructuur vallen, mogen nog wel verlengen onder de oude voorwaarden. Maar onduidelijk is hoe lang dit geldt.

Overigens heeft het merendeel van de Java-gebruikers momenteel nog geen abonnement. Dit komt mede door onzekerheid over de toekomst van Java. Vorig jaar bleek al uit New Relic’s Java Ecosystem dat de populariteit van Oracle als leverancier van Java Developer Kit (JDK)-distributies achteruit holt.

Gebruikers die wel een abonnement hebben, kunnen hier volgens Hesselink moeilijk van af. Contracten worden niet zozeer voor het onderhoud als wel voor de security patches aangegaan. Beide zaken zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wie stopt krijgt behalve geen ondersteuning ook geen updates meer die nodig zijn om de it-organisatie veilig te houden. Bovendien moet de klant alle eerdere patches ongedaan maken. Gevolg is dat deze wordt blootgesteld aan grote veiligheidsrisico’s. Met andere woorden: het wordt heel moeilijk van Oracle af te komen als je eenmaal met die leverancier in zee bent gegaan. Je bent dan wel haast gedwongen van Java afstand te nemen.

Overigens staat Hesselink niet alleen in zijn kritiek. Neil Stewart, research director bij IDC, constateert dat de nieuwe contractvoorwaarden gebruikers op kosten kunnen jagen. Veel klanten zullen meer moeten betalen dan volgens het oude model. Bedrijven die geen Oracle Java willen gebruiken, moeten er scherp op letten dat werknemers niet per ongeluk deze software downloaden. Want downloaden betekent dat je met de Oracle-voorwaarden akkoord gaat. En Oracle kan precies zien wie wat van haar Java-site downloadt. Één fout kan zo een miljoen dollar kosten.

Reactie Oracle

Oracle stuurde nog een verklaring uit: ‘Het nieuwe Java SE Universal Subscription is ontwikkeld op basis van feedback van onze klanten met Java-workloads die in steeds diversere omgevingen draaien. Het vereist niet langer dat klanten elke afzonderlijke processor, desktop of ‘named user’ tellen die mogelijk het abonnement gebruikt. Bovendien is het toegestane gebruik universeel voor desktop, servers en cloudinfrastructuur. Java SE Universal Subscription is een nieuw product en verandert voor bestaande klanten niets aan het vorige Subscription-aanbod.’

Het it-concern heeft niet gereageerd op de vraag of en hoe het bedrijf onduidelijkheid over de contractbepalingen gaat wegnemen, over hoe de rechtszekerheid wordt vergroot en hoe lang bestaande klanten kunnen verlengen onder de oude voorwaarden.